«درست است که بلغارستان کشور اروپایی به حساب می‌آید، اما از جمله کشورهای درجه سه این قاره است و جزو حوزه‌ی شینگن نیست. چنین شرایطی هرچند متناقض، باعث شده امسال تعداد پروازها و مسافران ایرانی این کشور تا حدود ۴۰ درصد افزایش یابد.»

این درصد رشد، ارزیابی «بابک نعمت‌پور» از حجم سفر ایرانی‌ها به بلغارستان در پنج سال اخیر است، مدت زمانی که به عنوان راهنمای تور در این کشور فعالیت داشته است.

بلغارستان جزو مقاصد جدید گردشگران ایرانی به شمار می‌آید که پس از کودتای ترکیه و اعمال ممنوعیت سفر، در بازار ایران تا حدی شکفته شد؛ اما نگرانی‌هایی از بابت تکرار آسیب‌ها و سوءاستفاده‌هایی که قبلا در مقاصدی چون ترکیه متوجه مسافران ایرانی شده وجود دارد، آسیب‌هایی که بخشی از آن ناشی از قراردادهای ضعیف شرکت‌های ایرانی و همتایان خارجی‌شان می‌شود و در نهایت دودِ آن به چشم ایرانی‌ها می‌رود.

نمعت‌پور که حدود ۱۲ سال در بازار ترکیه به عنوان راهنمای تور فعالیت داشته و پنج سالی است در بلغارستان نیز چنین فعالیتی را آغاز کرده، در تشریح وضعیت این مقصد جدید که با استقبال زیاد ایرانی‌ها روبه‌رو شده، گفت: به جرأت می‌گویم که تابستان امسال، بیشترین مسافران هتل‌های تاپ بلغارستان، ایرانی بودند، ۶۰ درصد ظرفیت بهترین هتل ساحل گلدن سندز نیز در اختیار مسافران ایرانی قرار داشت.

به گفته‌ی او، با وجود سه منطقه گردشگری در بلغارستان، اما حدود ۹۹ درصد ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند به گلدن سندز (ساحل ماسه‌های طلایی) بروند. تعداد هتل‌ها در این منطقه خیلی بیشتر است و به غیر از ایرانی‌ها، مسافرانی از سایر کشورهای اروپایی و آسیایی به این منطقه‌ی گردشگری در بلغارستان علاقه نشان می‌دهند، ولی در این منطقه یک مشکل اساسی وجود دارد.

این راهنمای رسمی تورهای ایرانگردی و جهانگردی اظهار کرد: این منطقه‌ی گردشگری، هتل‌های زیادی ندارد. هتل‌های خوب و با کیفیت سواحل ماسه‌های طلایی به تعداد انگشتان دست است و باقی هتل‌ها هم سه و چهار ستاره هستند که کیفیت خدمات در آن‌ها خیلی جالب نیست.

وی افزود: با این حال بلغارستان تابستان امسال با تمام ظرفیت خود کار کرد، یعنی بیش از این دیگر گنجایشی برای پذیرش مسافر ندارد. حجم مسافران ایرانی نیز به حدی بود که حتی مجبور شدیم از هتل‌هایی که قبلا استفاده نمی‌کردیم، خدمات بگیریم.

«نعمت‌پور» بلغارستان را در کنار گرجستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان از جمله مقاصد نوظهوری دانست که اگرچه قبلا هم مقصد گردشگران ایرانی بوده‌اند، اما بعد از کودتای ترکیه و اعمال ممنوعیت در آن مسیر، بیشتر شکفته شدند.

او در این‌باره بیشتر توضیح داد: بلغارستان به واسطه‌ی طبیعتی که دارد، از گذشته به عنوان یک مقصد جذاب گردشگری به ایرانی‌ها معرفی شده، پروازهای دو کشور هم به تناسب درخواست مسافران کافی بوده، هرچند ظرفیت این پروازها همیشه کامل تکمیل نبوده است، اما بعد از ماجرای ترکیه، مردم بیشتری از ایران به این مقصد گرایش نشان دادند و اکنون نه تنها تمام صندلی‌ هواپیماهای این مسیر پُر است، بلکه تعداد پروازها در طول هفته هم چند برابر شده است.

این راهنمای تور با استناد به ظرفیت هتل‌های این کشور، گفت: درحال حاضر هفته‌ای حدود ۱۰ پرواز از ایران به مقصد بلغارستان انجام می‌شود، اما با توجه به ظرفیتی که هتل‌های مناطق گردشگری این کشور دارد، بلغارستان گنجایشی بیش از این ندارد. ضمن آن‌که این کشور مقصدی ارزان با ساحلی مناسب برای گردشگران اروپایی و روس نیز به شمار می‌آید و جز ایرانی‌ها، طرفدارانی از آن کشورها هم دارد.

او سپس درباره‌ی آسیب‌های احتمالی که ممکن است متوجه مسافران ایرانی درتورهای این مقصد شود، اظهار کرد: خوشبختانه تا کنون شاهد کلاهبرداری از مسافران در بلغارستان نبودم، شبیه آنچه در ترکیه اتفاق می‌افتاد و توراپراتور ایرانی، مسافر را درحالی‌که هتل و ترانسفر نداشت، در فرودگاه رها می‌کرد. البته امسال در بلغارستان برخی مسافران با جابجایی هتل مواجه شدند که ناشی از یک سری ناهماهنگی‌ها بود. برخی توراپراتورها در ایران بدون هماهنگی با بلغارستان، هتلی را بیش از ظرفیت موجود فروخته بودند که البته ما در مقصد، همه‌ی سعی خود را بکار گرفتیم تا مسافر را راضی نگه داریم و آن‌ها را رها و بلاتکلیف نگذاریم.

این راهنمای تور همچنین با بیان این‌که تا کنون شاهد رفتار تبعیض‌آمیزی با مسافران ایرانی در این کشور نبوده است، گفت: برخورد بد را معمولا خودمان باعث می‌شویم. بسیاری از مشکلات، ناشی از ناآگاهی ما در سفر است. ما اگر در قلب اروپا هم باشیم و رفتار اجتماعی را ندانیم، طبیعتا با برخورد نامناسبی روبه‌رو می‌شویم، برای نمونه بارها دیده شده به مسافران تذکر داده‌اند قلیان را داخل اتاق‌های هتل نبرند، ولی باز شاهد تکرار این رفتار بوده‌ایم.

نعمت‌پور در عین حال معتقد است؛ کیفیت مسافری که به بلغارستان سفر می‌کند به خاطر فرایند صدور ویزا که نزدیک به شینگن است، متفاوت از شرایط کشورهایی چون ترکیه است.

هرچند او اعتقاد دارد؛ بلغارستان به خاطر برخی محدودیت‌هایش بویژه فرآیند سخت صدور ویزا، شرایط آب‌وهوایی، کیفیت هتل‌ها و تعریف نشدن به عنوان مقصد خرید، نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای آنتالیا و یا ترکیه باشد، اما با اشاره به وضعیت حال حاضر ترکیه، گفت: گردشگری ترکیه بعد از کودتا قطعا اُفت کرده است، اطلاع دارم برخی از راهنمایان ایرانی که قبلا در آنتالیا کار می‌کردند به دنبال کاهش مسافر، به سمت بازارهای جدیدی چون گرجستان و ارمنستان روی آورده‌اند. هرچند اکنون این مسیر باز شده، اما به گمانم مردم با تردید این مقصد را برای سفری امن انتخاب می‌کنند، چون جان‌شان را بیشتر دوست دارند.

این راهنمای تور سپس درباره آسیب‌هایی که ممکن است بازار بلغارستان مانند ترکیه تحت تاثیر افزایش شمار مسافران، قراردادهای ضیعف بین آژانس‌ها و برخی حرکت‌های سودجویانه، دچار آن شود، اظهار کرد: با توجه به شرایطی که بلغارستان دارد، انتظار نمی‌رود آسیب‌هایی که در آنتالیا یا ترکیه رخ داد، در این مقصد تکرار شود، اما مساله مهم آن است که در قراردادهای آژانس‌های ایرانی و تُرک، بندی به شرایط فورس‌ماژور اختصاص داده نشده بود، چون تصور بر این بود که در آن مقصد همه چیز عالی است، البته در قراردادهای تورهای ترکیه بندهایی با پیش‌بینی شرایط اضطرار و بحران، اختصاص داده شده، اما درباره آنتالیا اصلا چنین وضعیتی پیش‌بینی نمی‌شد، برای همین بیمه‌نامه‌ی مسافر اجباری نبود و وقتی کودتا اتفاق افتاد آژانس‌های ایرانی متوجه‌ی این خلاء شدند و برای اصلاح آن گام برداشتند.

نعمت‌پور تاکید کرد: با توجه به وضعیتی که مقاصد جدید گردشگران ایرانی دارند، مثل ارمنستان و آذربایجان که مناقشات جغرافیایی دارند و یا گرجستان و ارمنستان که با بحران سیاسی و اقتصادی مواجه‌اند و یا حتی بلغارستان، بهتر است سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سریع‌تر وارد عمل شود و پیش از تکرار اتفاق ترکیه، قراردادهای تورهای خارجی را اصلاح و محکم‌تر کند و با تهیه‌ی سندی واحد، شرایط را از حالت سلیقه‌ای خارج کند.